'Dag Allemaal' riskeert monsterboete


Na Humo, TV Familie en Blik werd deze week Dag Allemaal verplicht alle nummers van het tijdschrift uit de rekken te halen. Daarmee heeft voor de vierde keer in minder dan een jaar tijd een rechter op eenzijdig verzoekschrift en dus zonder wederwoord beslist dat een tijdschrift in de fout ging, hoewel daar andere rechtsmiddelen voor bestaan.

Dag Allemaal weigert het blad uit de rekken te halen maar liet wel de foto uitscheuren. Nochtans hangt een dwangsom van 1000 euro per nummer boven het hoofd van het tijdschrift waarvan wekelijks meer dan 400.000 exemplaren verkocht worden.

'Extreem Bizar'. Zo staat linksboven in een hoek bij een artikel in Dag Allemaal. Beter hadden we de reportage over een man met een psychische stoornis die zelf ledematen geamputeerd zou hebben - maar dat zelf drie pagina's lang ontkent - niet kunnen omschrijven. Bij de reportage staat een foto van de man in kwestie samen met een vrouw met één been die lichtjes onherkenbaar is gemaakt. Over de vrouw wordt verder met geen woord gerept. "De foto is genomen in de privé-sfeer en gepubliceerd zonder dat mijn cliënte daarvan op de hoogte was", zegt haar advocaat Alain Cleyman. "In de hoofding wordt de link gemaakt dat ze psychisch gestoord zou zijn en zelf haar ledematen geamputeerd zou hebben, wat helemaal niet klopt. Haar been werd geamputeerd na een slepende ziekte. Nu wordt ze nog maar eens met dat trauma geconfronteerd."

Derdenverzet

Op eenzijdig verzoekschrift besliste rechter Pamela Frey, ondervoorzitter bij de rechtbank van eerste aanleg in Brussel, dat het blad uit de rekken moest worden gehaald. Per nummer dat nog bij een krantenboer lag zou Dag Allemaal een dwangsom van 1.000 euro moeten betalen. Wekelijks worden meer dan 430.000 exemplaren van het blad verkocht. Er worden meer exemplaren verspreid dan er effectief verkocht worden, maar er waren er ook al tienduizenden verkocht vooraleer de ondervoorzitter het vonnis uitsprak. Hoe dan ook: als er bijvoorbeeld nog 100.000 exemplaren te vinden zijn, riskeert het blad een boete van honderd miljoen euro.

Toch besliste men bij De Persgroep, moederbedrijf van Dag Allemaal, om het nummer niet uit de rekken te halen. "We hebben in de plaats daarvan aan alle verkopers gevraagd om de bewuste pagina uit het tijdschrift te scheuren", vertelt Karen Van Brabant, juriste bij De Persgroep. "We gingen ervan uit dat hiermee het doel bereikt werd dat de rechter wilde bereiken: dat de foto niet te zien zou zijn. Dat betekent nog niet dat we akkoord gaan met de uitspraak van de rechter."

Alain Cleyman, politiek actief voor het Vlaams Belang in Temse, is niet te spreken over de truc met de gescheurde bladzijde van De Persgroep. "In een rechtszaak moet een vonnis worden nageleefd", zegt hij. "Ook als je daarmee niet akkoord gaat. In het vonnis staat dat elk exemplaar van het tijdschrift niet langer verkocht mag worden. Een exemplaar is iets anders dan een bladzijde."

De procedure met eenzijdig verzoekschrift impliceert dat de rechter kan beslissen om een medium uit de winkel te halen zonder dat hij of zij de tegenpartij gehoord heeft. Die krijgt nadien de kans om derdenverzet aan te tekenen, wat De Persgroep ondertussen heeft gedaan. Eerstdaags wordt naar hun versie van het verhaal geluisterd. "De betrokkenheid van de vrouw is veel groter dan door haar advocaat wordt gesuggereerd", vertelt Ilse Beyers, hoofdredacteur van Dag Allemaal. "We denken dan ook dat we een sterke case hebben om gelijk te halen."

Juridische bokshandschoen

Het is de vierde keer in minder dan een jaar dat een tijdschrift uit de rekken moest verdwijnen of een artikel niet kon publiceren op basis van een eenzijdig verzoekschrift. In november vorig jaar moest Humo een nieuwe versie van zijn tijdschrift drukken nadat een Brusselse rechter vond dat cartoons over politiebaas Fernand Koekelberg niet door de beugel konden. TV Familie en Blik werden uit de krantenwinkels genomen nadat ze foto's uit een chatsessie van een Miss België-kandidate hadden gepubliceerd. Vorige week mocht TV Familie een artikel over de familie Pfaff niet laten verschijnen, terwijl de familie en de rechter het stuk nooit gelezen hebben.

"Bijna elke keer dat de procedure gebruikt wordt, is er één te veel", reageert professor mediarecht Dirk Voorhoof (UGent). "Het is een juridische bokshandschoen die in strijd is met de grondwet. Het lijkt een onrustwekkende trend te worden. Als de voorzitters van onze rechtbanken niet wijs genoeg zijn om de grondwet na te leven, moet hun bevoegdheid dringend ontnomen worden."

Sabien Lahaye-Bethune (Open Vld), federaal volksvertegenwoordiger en lid van de commissie Justitie, dient in de loop van de maand oktober een wetsvoorstel in om de procedure te herzien. "Het eenzijdig verzoekschrift is een gevaarlijk instrument dat zeer verregaande gevolgen heeft voor uitgeverijen die niet worden verhoord voor de beslissing wordt genomen", zegt ze. "De procedure heeft wellicht publiciteit gekregen na de case van Humo en wordt nu meer en meer door advocaten gebruikt, maar de rechtsfiguur moet herbekeken worden, anders komt de persvrijheid in gevaar."

Dirk Voorhoof (professor mediarecht UGent):

Als de voorzitters van onze rechtbanken niet wijs genoeg zijn om de grondwet na te leven, moet hun bevoegdheid dringend ontnomen worden.

Bron: De Morgen, 3 oktober, Brecht Decaestecker