Alle rechtbanken scannen binnenkort strafdossiers in
Justscan startte op 1 maart 2007 in vijf sites (Antwerpen, Brussel, Bergen, Brugge en Luik). Op die plaatsen staat een scanner die gemiddeld 80.000 pagina's per dag digitaal kan kopiëren. Sommige sites hebben een tweede of derde scanner. Justscan wordt gebruikt om grote strafdossiers zoals dat van de ontploffing in Gellingen digitaal in te scannen.
Sommige van deze sites (zoals Brussel) gebruiken Justscan alleen maar voor nieuwe dossiers, die van in het begin worden gevolgd. Andere sites scannen uitsluitend volledig afgewerkte dossiers in, nog andere combineren beide methodes.
Het Justscanproject beoogt in eerste instantie de behandeling van strafdossiers waarvoor er een gerechtelijk onderzoek aan de gang is of heeft plaatsgehad. Er is evenwel een gedetailleerde analyse van de mogelijkheden van die technologie uitgevoerd. Er is uitbreiding tot aanvullende behoeftes mogelijk wanneer dat nodig zou zijn.
De bedoeling van het project bestaat erin de gedigitaliseerde dossiers ter beschikking te stellen van alle internen, dus ook alle magistraten, van de verschillende instanties, en ook alle externen, dus ook alle advocaten en andere betrokken partijen, zodanig dat zij dat op eenzelfde moment en ook met gelijkheid van wapens - het moet uiteraard dezelfde informatie zijn - ter beschikking krijgen.
Welk budget wordt eraan besteed? De Clerck: "Het jaarlijks onderhoud is telkens ook inbegrepen. Die budgetten zijn ten laste van het directoraat-generaal Rechterlijke Organisatie. In 2006 ging het om ongeveer 1 400 000 euro voor analyse, aankoop, hardware, software, diensten van de implementatie, enz. In 2007, 2008 en 2009 is het budget veel beperkter geweest, omdat er dan een soort van onderhoud was. Dan was het respectievelijk 460 000 euro, 230 000 euro en 280 000 euro. Voor 2010 hebben we opnieuw een verhoging van het bedrag verkregen tot 1 932 000 euro, zodanig dat wij daarmee ook de derde fase van Justscan kunnen realiseren, een verdere uitbreiding van het project."
Is het juist dat er nog weinig gebruik van gemaakt wordt? De Clerck: "We zijn begonnen in een vijftal pilootsites. De hoogdringendheid, ingegeven door het bestaan van gevoelige dossiers, heeft ertoe geleid dat de rechtbanken ook te Hasselt intussen geïnstalleerd zijn, bijvoorbeeld voor het dossier-Janssen. De grootte van de dossiers is dus wel bepalend. Ook in Charleroi is er een scanner en zijn er ook specifieke inspanningen geleverd om dat verder uit te bouwen. Wat de oorspronkelijke investeringen en de vragen van de verschillende rechtbanken betreft, klopt het dat het systeem onvoldoende ontwikkeld was, zolang het beperkt was tot de pilootsites. Nu, stilaan, zijn wij aan het nagaan om dat volledig uit te rollen over alle rechtbanken. Voor de implementatie en de roll out voor de arrondissementen, zal alles worden beslist in overleg met de gerechtelijke wereld. Aangaande de verdeling van de bevoegdheid bij de sturing van het project, bestaat er een ontwerpplan tussen de verschillende diensten van mijn administratie en de overeenkomst sluitende onderneming. Er is voorzien in budgettaire en personele middelen, opdat de uitbreiding overeenkomstig de vastgestelde doelstellingen zou verlopen. Aangezien de menselijke factor natuurlijk ook speelt, ziet mijn administratie toe op de aspecten changemanagement, opleiding. Iedereen moet voorbereid zijn."
De verwezenlijking van de derde fase is gepland over een termijn van acht maanden, de gerechtelijke vakantie niet meegerekend, met een officiële start in de loop van deze maand. Binnen de acht maanden moet de laatste grote uitrol mogelijk worden. De budgetten zijn ter beschikking. De daadwerkelijke installatie van de scanners in de verschillende sites zal in overleg met de gerechtelijke wereld verlopen.
Door de aanwezigheid van verschillende multifunctionele fotokopieerapparaten op het terrein zal de scanning van de documenten bovendien niet enkel kunnen worden overwogen op de 27 zetels van de rechtbanken van eerste aanleg, in het kader van de uitbreiding, maar ook op andere plaatsen en voor andere instanties. De justitieminister zei dat het gevangeniswezen nagaat of Justscan ook gebruikt kan worden om beklaagden toe te laten om vanuit de bajes hun dossier te raadplegen. Bovendien wordt onderzocht of Justscan kan worden gebruikt om vonnissen en besluiten van advocaten elektronisch te versturen. Want dat kan anno 2011 nog altijd niet.