Wachtlijsten doen scheiding aanslepen

Rechters hebben vorig jaar 2.899 opdrachten gegeven aan justitiehuizen om een maatschappelijk onderzoek uit te voeren in echtscheidingszaken. Ze doen dat in procedures waarbij de twee scheidende partijen vechtend over straat rollen als het gaat over de toekomstige verblijfsregeling van de kinderen. "In de praktijk voert zo'n justitie-assistent gesprekken met vader, moeder, de kinderen zelf, de school en pakweg de grootouders om dan een advies te formuleren aan de rechter over een geschikte verblijfs-regeling", zegt Kamerlid én advocate Sabien Lahaye-Battheu.

In de praktijk loopt het met die maatschappelijke onderzoeken serieus fout, zo blijkt uit de onthutsende cijfers die staatssecretaris voor het gezin Melchior Wathelet (cdH) onlangs vrijgaf. Gemiddeld duurt het in Vlaanderen 64 dagen eer zo'n onderzoek zelfs maar wordt opgestart. In het arrondissement Hasselt moe- ten scheidende partijen gemiddeld 145 dagen wachten vooraleer een justitie-assistent wordt aangesteld. In Antwerpen en Brussel is dat 103 dagen. In het arrondissement Oudenaarde duurt het gemiddeld 83 dagen eer er iemand in gang schiet. Het arrondissement Brugge is de beste leerling van de klas. Daar duurt het doorgaans maar 10 dagen eer een justitie-assistent zich over de zaak buigt.

In principe moet zo'n justitie-assistent de gesprekken met kinderen, ouders en andere betrokkenen én het verslag afronden binnen de drie maanden. "Ook daar loopt het mis", zegt Sabien Lahaye-Battheu. "Amper de helft van de dossiers wordt binnen de drie maanden afgewerkt, wellicht omdat de justitie-assistenten zich over te veel dossiers tegelijk moeten bekommeren." Zo werden in 2010 in het arrondissement Brugge maar 22 van de 170 sociale onderzoeken binnen de drie maanden afgerond (12 procent).

Eerst enkelbanden

"Het is een ramp", beaamt advocate Liliane Versluys. "Maandenlang wachten op de uitkomst van een maatschappelijk onderzoek is geen uitzondering. En die onzekerheid over wat er met de kinderen te gebeuren staat, is ondraaglijk, zeker voor de partner die het zwakst staat en die de kinderen nauwelijks te zien krijgt."

"De lange wachtlijsten zijn een gevolg van de onderbezetting van de justitiehuizen", zegt Liliane Versluys. "Ze roeien daar met de riemen die ze hebben. Al krijg je in de praktijk een justitie met twee snelheden. Wie de middelen heeft om een privé-deskundige te laten aanstellen kan sneller geholpen worden en krijgt sneller een uitspraak. Wie aangewezen is op het gratis maatschappelijk onderzoek van de justitiehuizen is veroordeeld tot maandenlange onzekerheid."

De justitiehuizen erkennen het probleem. "Dat is het gevolg van een personeelstekort", zegt Katleen Vermaelen, directrice van het Justitiehuis van Hasselt. "De minister legt de prioriteit bij het begeleiden van mensen met een elektronische enkelband en bij mensen met een werkstraf. Andere taken voor onze justitie-assistenten, zoals maatschappelijke onderzoeken in echtscheidingszaken, blijven dan onvermijdelijk langer liggen."

Sabien Lahaye-Battheu stelt voor om de procedures voor sociale onderzoeken sterk te vereenvoudigen, zodat ze sneller kunnen verlopen. "Het belangrijkste is dat alle betrokkenen, en vooral de kinderen gehoord worden."

Bron: Het Laatste Nieuws, 30 juni 2011, Peter Gorlé