Spoorbaas wil af van Holding
'Ik stel vast dat zowat alle spoorwegondernemingen die iets kleiner, even groot, of zelfs significant groter zijn dan de NMBS-groep, het model van volledige scheiding in twee ondernemingen hebben aangenomen, of lijken te zullen aannemen', schrijft Marc Descheemaecker in een brief aan Sabien Lahaye-Battheu (Open VLD), de voorzitster van de commissie voor de Overheidsbedrijven. Die kamercommissie heeft aan alle toplui van de NMBS-groep gevraagd om hun visie over de ideale structuur op papier te zetten. 'Dat was ook in 2004 al de beste optie, maar specifieke omstandigheden dwongen ons in een weinig performant model', schrijft hij nog.
Over één iets is bijna iedereen het eens. De huidige structuur van de NMBS-groep werkt niet. De splitsing van de ooit monolithische NMBS heeft geleid tot een soms onlogische versnippering van bevoegdheden. In 2005 werd de NMBS gesplitst in drie stukken. Een spoorwegmaatschappij NMBS, een infrastructuurbeheerder Infrabel en daarboven een NMBS-Holding. Die holding kwam er voornamelijk op vraag van de vakbonden. Ze moest waarborgen dat alle personeel binnen de groep onder een en hetzelfde statuut kon blijven werken. De holding detacheert het personeel naar de twee werkmaatschappijen, NMBS en Infrabel, maar beheert bijvoorbeeld ook de IT binnen de groep en is verantwoordelijk voor de grootste stations in ons land.
Dat de structuur verandert, staat vast, maar hoe, dat is een ander paar mouwen. Minister van Overheidsbedrijven Paul Magnette (PS) wil in de loop van juni zijn voorstel voor een nieuwe structuur klaar hebben. Intussen is de kamercommissie Overheidsbedrijven al gestart met een hele rist hoorzittingen. Ze heeft ook de mening gevraagd van de verschillende ceo's van de NMBS-groep. Descheemaecker heeft als eerste zijn ei gelegd. Alle zogenaamde stakeholders zijn volgens hem gediend bij een splitsing in twee: spoorwegmaatschappij NMBS en infrastructuurbeheerder Infrabel. De reiziger is erbij gebaat want een duidelijke structuur zorgt voor een betere dienstverlening. 'Diverse studies geven aan dat gescheiden modellen niet leiden tot een slechtere dienstverlening, integendeel. Zo zijn er de voorbeelden van Denemarken, Noorwegen, Nederland en Zweden die op het vlak van stiptheid, veiligheid en groei erop vooruit zijn gegaan. Daartegenover staan België, Duitsland en Italië - allen holdingmodel - wier dienstverlening stabiel is gebleven of is verslechterd sinds de invoering van de liberalisering.'
100 miljoen uitsparen
Maar ook de belastingbetaler zou bij een tweedeling gebaat zijn. 'Een afschaffing van de huidige structuur met drie beheersovereenkomsten zou een kostenbesparing van 100 miljoen euro kunnen opleveren', schrijft Descheemaecker. Hij wijst er ook nog op dat een opsplitsing is wat Europa wil en dat die structuur dan ook jaren zal kunnen meegaan.
Maar tegelijkertijd wil hij toch de spoorbonden niet helemaal voor het hoofd stoten. 'De eenheid van sociale dialoog dient te worden behouden op nationaal niveau. De twee operationele entiteiten kunnen perfect samen een serviceplatform hebben dat de sociale dialoog verzekert.'
Steven Vandeput, die voor N-VA in de commissie zit, is het in grote lijnen eens met Descheemaecker. 'Alleen die eenheid van sociale dialoog is tegenstrijdig met al de rest. De twee bedrijven hebben een heel andere finaliteit. De NMBS bedient consumenten, terwijl Infrabel diensten levert aan andere bedrijven.' Jef Van den Bergh (CD&V) vindt dan weer 'dat Descheemaecker veel open deuren intrapt en de schuld van disfuncties bij de anderen legt'.
Bron: De Standaard, 19 april 2012, Christof Vanschoubroek
La SNCB-Holding préfère une structure intégrée
Le constat est unanimement partagé: la structure à trois têtes du groupe SNCB ne marche pas. Mais il y a divergence sur les solutions. Pour se faire une idée, la Commission de l'infrastructure et des entreprises publiques de la Chambre avait demandé aux trois sociétés du groupe, aux syndicats et aux associations d'usagers de lui faire part de leurs réflexions (à rentrer pour le 17 avril) sur la réforme de la structure. Hier, le "Standaard" dévoilait la position de Marc Descheemaecker, CEO de l'opérateur SNCB (SNCB) envoyée à la présidente de la Commission, Sabien Lahaye-Battheu (Open VLD). Il plaide la suppression de la SNCB-Holding, la structure faîtière du groupe, pour ne garder que deux entités: la SNCB et le gestionnaire d'infrastructure, Infrabel. D'après lui, la suppression de la structure tricéphale actuelle, en place depuis 2005, permettrait de réaliser une économie de 100 millions d'euros. Le SLFP-Cheminots partage son analyse. "Le Holding est une erreur monumentale. Cette structure entraîne non seulement des situations scandaleuses, elle sème aussi la confusion parmi le personnel et est impraticable sur le terrain. Le fait que les moyens financiers sont perçus par le Holding qui les redistribue aux deux autres sociétés, est également source de tensions. Les trois CEO travaillent côte à côte, mais pas ensemble et cela se reflète sur le management et le personnel", écrit son président Roland Vermeulen dans son avis, dont nous avons eu connaissance. Il relève des situations kafkaïennes où, en cas d'incidents d'exploitation, les sous-chefs de gare Infrabel ne peuvent pas intervenir dans les domaines réservés aux sous-chefs de gare SNCB. Conséquences: problèmes de communication, pertes de temps et retards croissants sur le rail. Pour le SLFP, "la capacité, la continuité et le service ne peuvent s'améliorer que si l'on renonce à la structure actuelle en trois sociétés", au profit d'Infrabel et la SNCB. La préférence de l'asbl train-tram-bus va aussi à une structure bicéphale. La CSC-Transcom évalue aussi le coût de la structure tricéphale à 100 millions par an. Elle rappelle ses inconvénients dans son avis: perte de l'expertise ferroviaire à cause de nouveaux dirigeants au profil plus financier, stratégie incohérente, absence de culture d'entreprise fédératrice, etc. Elle défend une structure intégrée avec des pouvoirs renforcés du holding sur la SNCB (trafics voyageurs et fret) et Infrabel qui seront des départements. La CGSP-Cheminots prône aussi un holding fort contrôlant des filiales opérationnelles. Mais les fonctions essentielles (accès réseau, gestion des sillons) seraient gérées par une structure indépendante. C'est aussi le point de vue de la SNCB-Holding qui l'a déjà exposé aux syndicats! Son CEO, Jannie Haek, le présentera aujourd'hui aux administrateurs avant de l'envoyer à la Commission. Infrabel peaufine lui aussi son avis de son côté.
Bron: L'Echo, 20 april 2012