NMBS moet reizigers ook compenseren bij overmacht

“De NMBS had in het verleden al een compensatieregeling uitgewerkt voor vertragingen met 15 minuten, met 30 minuten en vanaf 60 minuten. Vanaf 60 minuten was er steeds een volledige compensatie voorzien, behalve bij overmacht. Het aantal compensatie-eisen dat de NMBS binnenkrijgt, is de voorbije vijf jaar enorm gestegen. Terwijl er in 2007 nog maar 2.381 eisen waren na binnenlandse vertraging, waren dat er vorig jaar al liefst 80.500. Het budget daarvoor liep vorig jaar op tot 1,31 miljoen euro. De NMBS schat dat vorig jaar 40% van de vertragingen, veroorzaakt door derden, als overmacht beschouwd kan worden”, zegt Sabien.

Dat is nu veranderd, besliste minister Labille op basis van een arrest van het Europees Hof van Justitie van 26 september. Dat arrest bepaalt dat spoorwegmaatschappijen ook bij vertragingen door overmacht een vergoeding moeten betalen. "De NMBS moet zich schikken naar het arrest en haar compensatiepolitiek meteen aanpassen", aldus Labille. Eerder dit jaar, bijvoorbeeld na de spoorchaos van 12 maart toen er zich nog een felle winterprik voordeed, besliste de NMBS daarvoor geen compensaties uit te betalen.

“Het Hof maakt aldus geen onderscheid tussen externe oorzaken die iedereen ondergaat, maar waar de schade in theorie zou kunnen worden verhaald op een verantwoordelijke derde (bijvoorbeeld de fout van een autobestuurder bij een overweg) en de meerderheid van de andere gevallen waar geen verhaal mogelijk is (bijvoorbeeld stakingen, extreme klimatologische omstandigheden, vandalisme, wangedrag van een reiziger)”, aldus Labille.

Opvallend is ook dat de beslissing met terugwerkende kracht van toepassing is. "Reizigers die in het verleden een aanvraag tot compensatie deden op basis van overmacht en die niet kregen, kunnen zich beroepen op het arrest", aldus Labille. “Sinds het arrest heeft de NMBS 26 compensatieaanvragen van retroactieve aard heeft ontvangen."

“De NMBS heeft ondertussen haar vervoersvoorwaarden aangepast om het arrest van het Hof van Justitie te respecteren. Voortaan zullen ook bij overmacht de vertragingen van meer dan 60 minuten volledig worden gecompenseerd, op voorwaarde dat de reiziger niet op de hoogte werd gebracht van deze vertraging voor de aankoop van zijn vervoersbewijs”, leert Lahaye-Battheu uit het antwoord.

De nieuwe bepalingen worden sinds 22 november meegedeeld op de website, zowel in de algemene voorwaarden als in het deel Klantendienst/Compensatie/Onderdeel – bepaalde gevallen geven geen recht op compensatie. “Voor het nationale reizigersvervoer schat de NMBS dat het arrest van het Hof van Justitie een bijkomende kost, exclusief beheerskosten, met zich meebrengt van ongeveer 890.000 euro per dag van volledig stilgelegd verkeer, bij een algemene staking of in uitzonderlijke weersomstandigheden”, aldus Labille.