Opiniestuk: anonieme zaad- en eiceldonatie behouden én niet-anonieme donatie invoeren


Gefrustreerde wensouders durven risico’s te nemen

 

Wie pleit voor de opheffing van de anonieme zaad- en eiceldonatie, verliest uit het oog dat noch donoren, noch alle wensouders hierom vragen, zegt SABIEN LAHAYE-BATTHEU. Het tekort aan donoren zal wensouders tot andere keuzes dwingen.

Mijn partij Open VLD is géén voorstander van het verbieden van de anonimiteit van donoren (DS 9 mei), maar wil niet-anonieme donatie wel mogelijk maken voor donoren en wensouders die daar bewust voor kiezen. Voorstanders van die volledige opheffing beweren dat ze daarmee het recht van het kind op kennis over de eigen genetische identiteit vrijwaren. Ook al lijkt het contradictorisch, het is heel waarschijnlijk dat met zo’n maatregel het aantal kinderen dat in het ongewisse blijft over hun biologische vader, zal stijgen. Wensouders verkennen bij een tekort aan donoren immers andere wegen.

Onderzoek leert immers dat 7 op de 10 spermadonoren geen zaad meer willen afstaan als dat niet langer anoniem kan. In Nederland, Zweden en andere landen is gebleken dat, zodra de anonimiteit opgeheven is, het aantal donoren keldert. Ook in het Verenigd Koninkrijk is er nog steeds een groot tekort. Heel wat Britse wensouders importeren anoniem donorzaad uit Denemarken. Nederlanders steken massaal de Belgische grens over om te ontsnappen aan lange wachtlijsten in eigen land.

Doe-het-zelf-kits

Daarenboven bestaat er een uitgebreide zwarte markt inzake donorzaad. Volgens de Parenthood Research-groep aan de UGent zijn er op het internet heel wat donoren te vinden, die anoniem blijven en zelfs niet gescreend worden op medische aandoeningen. Er zijn doe-het-zelf-kits beschikbaar, online te bestellen, waarmee vrouwen zichzelf kunnen insemineren. En laten we niet vergeten dat spermadonatie op de ‘natuurlijke’ manier ook nog voorkomt.

Het opleggen van een verplichte anonimiteit gaat ook in tegen wat een aanzienlijk deel van de wensouders zélf wil. In de Verenigde Staten, waar niet-anonieme donatie mogelijk is, kiest meer dan de helft van de wensouders voor anonieme donatie. In Zweden kiest 89 % er zelfs voor om hun kind niet in te lichten over het feit dat het met donorzaad is verwekt.

Een kinderwens kan bijzonder sterk zijn. Als wensouders niet op een medisch gecontroleerde manier zwanger kunnen worden, of als ze daar jaren op moeten wachten, dan durven ze andere paden te bewandelen om hun wens in vervulling te laten gaan. Paden, die vanuit medisch oogpunt heel wat risico’s inhouden. Is het kind daar dan bij gebaat?

Geen behoefte aan informatie

Tot slot moeten we ook stilstaan bij het feit dat heel wat donorkinderen hoegenaamd geen behoefte hebben aan informatie over hun biologische afstamming. Vzw’s van donorkinderen die ijveren voor het opheffen van de anonimiteit, verdienen het zeker en vast om gehoord te worden, maar we mogen tegelijkertijd niet vergeten dat het om kleine groepen gaat, die niet noodzakelijk representatief zijn of spreken namens de volledige groep van donorkinderen.

Open VLD wenst, op basis van de hierboven aangedragen argumenten, de anonimiteit te behouden. Tegelijkertijd willen we niet-anonieme donatie ook effectief mogelijk maken voor donoren en wensouders, die daar bewust voor kiezen. Want vandaag de dag mag dit wettelijk gezien niet. Het tweesporenbeleid dat wij voorstaan, is de enige optie als we de keuzevrijheid van ouders en donoren enerzijds én de rechten van het kind anderzijds maximaal willen verdedigen.