Ruim half miljard euro aan penale boetes, die afgelopen vier jaar werd opgelegd, (nog) niet geïnd: informatisering blijft struikelblok
"Van de boetes, die vorig jaar werden opgelegd, is momenteel 28% betaald, 41% van die uit 2014, de helft van die uit 2013 en 58% van die uit 2012. De vraag kan worden gesteld of dat laatste percentage nog veel zal evolueren. Zal men dit jaar of de komende jaren nog boetes kunnen innen, die vier jaar geleden werden uitgesproken", vraagt Sabien zich af.
"De ‘ontvangers der domeinen en penale boeten' ontvangen de vonnissen van strafrechters waarin iemand tot een strafrechtelijke boete wordt veroordeeld. Ze moeten die boetes innen in naam van de procureur des Konings. Ze zijn regionaal georganiseerd. Opvallend zijn de grote verschillen tussen de regio's. Over het algemeen ligt de inningsgraad hoger in Vlaanderen dan in Wallonië. Voor bijvoorbeeld de boetes opgelegd in 2014, kennen de kantoren van Oudenaarde (59%), Turnhout (53%) en Kortrijk (52%) de hoogste inningspercentages, die van Bergen (26%), Luik (30%) en Charleroi (31%) de laagste. Buitenbeentje in Vlaanderen is Antwerpen met slechts 25%."
Is er een verband met het aantal veroordelingen, dat de kantoren te verwerken krijgen? "Moeilijk te achterhalen", zegt Sabien. "In 2014 kreeg men in Oudenaarde 5.195 veroordelingen op het bord, 10.012 in Turnhout en 13.540 in Kortrijk; 7.135 in Bergen, 15.581 in Luik en 23.531 in Charleroi. Voor de periode 2012-2015 gaat het trouwens om 1.003.087 veroordelingen voor het ganse land."
"Natuurlijk zullen nooit alle boetes volledig kunnen worden geïnd. Een klein gedeelte wordt trouwens van in den beginne als oninvorderbaar verklaard (zie tabel 3). Belangrijkste achillespees blijft de geautomatiseerde gegevensuitwisseling tussen Justitie, die de boetes oplegt, en Financiën, die ze int. Er werden op dat vlak de afgelopen jaren al stappen vooruit gezet, maar spectaculaire resultaten blijven dus uit", zegt Sabien.
Andere manieren: via belastingen/BTW-teruggaven, ANPR-scanners, enz.
De fiscus kreeg in het verleden ook op andere manieren meer armslag om boetes te innen. Sinds enkele jaren worden ze gerecupereerd via de belastingen, met vorig jaar een opbrengst van 40,4 miljoen euro. Dat was 37,3 miljoen euro in 2014, 25,1 miljoen euro in 2013 en 15,7 miljoen euro in 2012. Daarenboven werd in 2014 nog voor 1,4 miljoen euro aan BTW-teruggaven gecompenseerd en in 2015 voor 3,4 miljoen euro.
Na een proefproject (in 2013) gebruiken momenteel alle 28 mobiele motorbrigades van Douane en Accijnzen de 21 ANPR-scanners om voertuigen op te sporen, waarvan de eigenaars nog achterstallige betalingen van penale verkeersboetes hebben. Uit het antwoord van Van Overtveldt blijkt dat ook dat systeem succesvol is:
|
|
aantal vaststellingen |
bedrag geïnde boetes |
|
2013 |
45 |
46.760 euro |
|
2014 |
3.803 |
2.896.589 euro |
|
2015 |
4.259 |
2.334.042 euro |
"Minister Van Overtvelt geeft in zijn antwoord nog mee dat hij samen met de minister van Justitie werkt aan een uitbreiding van het systeem, zodat álle boetes in aanmerking komen voor het gebruik van de ANPR-scanners. En ook dat is een goede zaak", zegt Sabien.
Sinds begin dit jaar wordt er ook systematisch ingevorderd via deurwaarders, werkgevers (door af te houden van het loon), banken (door in mindering te brengen van de rekening als blijkt dat er voldoende provisie is) of huurinkomsten", zegt Sabien. "Proefprojecten hebben aangetoond dat de inning via dergelijke omwegen succesvol is. In Gent en Luik werden de afgelopen jaren al meer dan 8.000 zaken overgemaakt aan deurwaarders, die 4,3 miljoen euro konden invorderen. Derdenbeslag gebeurde vorig jaar vooral bij veroordeelden in de regio Brussel. Op die manier werden 1 miljoen euro gerecupereerd."
Een eerste evaluatie kon Van Overveldt nog niet maken in zijn meest recente antwoord: "De testen die het mogelijk maken om de compatibiliteit van de informaticasystemen die gebruikt worden door de gerechtsdeurwaarders die reeds samenwerken met de kantoren Niet-fiscale Invordering aan de invordering van de penale boeten, zijn voor sommige gerechtsdeurwaarders nog aan de gang. De gerechtsdeurwaarders die de testen reeds doorlopen hebben, krijgen reeds digitaal dossiers toebedeeld maar voorlopig nog enkel dossier per dossier. Het is dus nog te vroeg om al van resultaten te spreken."
Sabien besluit: "Het is duidelijk dat er op alle fronten nog een tandje bij moet worden gestoken, zodat zoveel mogelijk boetes optimaal worden geïnd. Het is een signaal van rechtvaardigheid naar eenieder die zijn of haar boete wel correct betaalt."