Want de Westhoek is Molenbeek niet

In Molenbeek controleert de politie elk huis. Zal dat voortaan overal in ons land gebeuren? Verschillende politieke partijen stellen zich de vraag na de oproep van politietopvrouw Catherine De Bolle om het Kanaalplan uit te breiden. "Het Kanaalplan kan voor bepaalde delen van Brussel efficiënt zijn om radicalisering en terrorisme op te sporen en te voorkomen, maar ik betwijfel of dat ook voor de rest van het land geldt", zegt Groen-Kamerlid Stefaan Van Hecke.

Na de aanslagen in Parijs kondigde minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) aan dat hij 'jihadbroeinest' Molenbeek zou 'opkuisen'. Daaruit kwam het Kanaalplan voort. In negen Brusselse en Vlaams-Brabantse gemeenten rond de kanaalzone kwam er politieversterking, en vonden er controleacties plaats, zowel van de politie als van de sociale en economische inspectie. In Molenbeek zouden alle woningen gecontroleerd worden.

Vandaag, een jaar en een maand later, werden door die woningcontroles 1.113 mensen uit het bevolkingsregister geschrapt. Andere controleacties brachten aan het licht dat 51 van de ruim 1.600 vzw's in Molenbeek een link met radicalisme zouden hebben.

Een succes, concludeert De Bolle in De Tijd. "Die integrale aanpak, waarbij het lokaal bestuur, de preventiediensten, het gerecht, de lokale en de federale politie samenwerken, levert goede resultaten op." En dus wil ze het Kanaalplan uitbreiden naar de rest van het land. Van Hecke stipt aan dat bepaalde taken, zoals de domiciliecontrole, tot de basistaak van de lokale politie behoren. "Moet je daar het hele apparaat voor uitrollen? Dit lijkt me overshooting te zijn."

Politiestaat

Ook meerderheidspartijen CD&V en Open Vld reageren lauw. "In sommige regio's is zo'n plan minder noodzakelijk", is CD&V-fractieleider Servais Verherstraeten nog voorzichtig. Open Vld-Kamerlid Sabien Lahaye-Battheu spreekt zich duidelijker uit. "Ik kom zelf uit de Westhoek. Daar is geen enkele nood aan een Kanaalplan. Als je overal extra politiemensen gaat inzetten, zelfs waar dat niet nodig is, ga je naar een politiestaat."

Dat wordt door Jambon als nonsens afgedaan. "Dit heeft niets met een politiestaat te maken", reageert hij via zijn woordvoerder. Ook politiewoordvoerder Peter De Waele benadrukt dat het zo'n vaart niet zal lopen. "Het is niet de bedoeling om razzia's te gaan houden in het hele land. Mevrouw De Bolle pleit er enkel voor dat in elke politiezone parket, federale en lokale politie, burgemeester en de andere actoren gaan samenzitten om te bekijken hoe ze, naar het voorbeeld van het Kanaalplan, beter kunnen samenwerken."

Van zo'n meer geïntegreerde werking zijn alle partijen voorstander. De afgelopen jaren bleek immers meermaals dat bepaalde diensten te veel naast elkaar opereerden, waardoor terroristen door de mazen van het net konden glippen. Lahaye-Battheu stelt voor om eerst de meest risicovolle zones in kaart te brengen. "Daar waar er concrete aanwijzingen zijn van radicalisering, ben ik voorstander van een uitbreiding van het Kanaalplan", vult sp.a-fractieleidster Meryame Kitir aan.

Die uitbreiding blijft echter beter niet beperkt tot enkele gemeenten, klinkt het bij de politiebonden. "Je moet proactief werken om te vermijden dat kleine criminaliteit uitdijt tot radicalisering en terrorisme. Criminaliteit beperkt zich niet tot Molenbeek", zegt Vincent Houssin van VSOA.

Een blik politiemensen

Het Kanaalplan kan niet klakkeloos gekopieerd worden naar een andere gemeente of regio, erkent Jambon. De aanpak moet steeds afgestemd zijn op de lokale situatie. "In Molenbeek krijg je met andere vormen van criminaliteit te maken dan in Sint-Gillis of Laken. In Blankenberge of de Kempen zal de situatie nog heel anders zijn."

Belangrijkste bezwaar tegen de nationale uitrol van het Kanaalplan is misschien wel het kostenplaatje. De federale politie zit al langer op haar tandvlees. In het kader van het Kanaalplan kreeg Molenbeek er 50 extra politieagenten bij. "Maar dat is tijdelijk, er moet een structurele oplossing komen", zegt Houssin. "Het Kanaalplan is heel arbeidsintensief. Er zijn geen blikken vol politiemensen die je kan opentrekken", waarschuwt Carlo Medo van politievakbond NSPV. Jambon erkent dat het verder uitrollen van deze aanpak meer middelen vereist, maar wijst erop dat je door goed samen te werken, middelen ook veel efficiënter kan inzetten.

Bron: De Morgen, woensdag 22 maart 2017, Dieter Bauwens