Na de lokale "buurtinformatienetwerken": het nationale "retail informatienetwerk"


"Dievenbendes blijken vaak te recidiveren, omdat ze niet genoeg gerechtelijk vervolgd worden. Die straffeloosheid zorgt voor frustraties. Omdat de bendes zich snel verplaatsen over meerdere steden, is het een goede zaak dat alle data worden bijeengebracht om na te gaan of er patronen te vinden zijn", zegt Sabien. 

Het platform, dat er komt in samenwerking met Comeos (Belgische federatie van handel en diensten), is eenrichtingsverkeer. Alle informatie is zichtbaar voor de politie (momenteel heeft DJSOC toegang en de AIK's van West Vlaanderen, Halle-Vilvoorde, Antwerpen, Namen, Luik en Nijvel).

"De informatie die erop aangeleverd wordt door de Comeos-leden is momenteel niet zichtbaar/beschikbaar voor de leden van Comeos onderling (die gewone burgers zijn), dit omwille van de privacywetgeving. De informatie bestaat bijna altijd ook uit foto's/beelden van verdachten en de voertuigen die ze gebruiken)", zegt Jambon in zijn antwoord.

"Het RIN heeft vooral de bedoeling de strijd aan te gaan met de rondtrekkende bendes en heeft inmiddels in de nog korte "testfase" al meermaals zijn nut bewezen en geleid tot positieve resultaten ten bate van de politionele onderzoeksdiensten. Ook op preventief vlak kan het RIN van nut zijn. De politie heeft de mogelijkheid om de externe partners (leden van Comeos) via dit platform preventief te informeren (waarschuwen voor nieuwe "fenomenen" , gebruikte modussen, enz.)."

"Comeos voert besprekingen met de privacycommissie en mijn diensten, teneinde het platform wettelijk te regelen op nationaal vlak (met meer mogelijkheden), naar analogie van de BIN's (buurtinformatienetwerken) en die een lokaal informatie-uitwisselingskanaal zijn (vandaar ook de naam RIN). Intussen bestaan er ook al BINZ (zelfde als buurtinformatienetwerken, maar dan enkel voor informatie-uitwisseling tussen Zelfstandigen (winkeliers/handelaars)."

Na de beslissing van de privacycommissie, komt er een omzendbrief inzake RIN en een uitbreiding leden, zowel aan de kant van COMEOS als aan de kant van de politie.

Uit cijfers, die Sabien opvroeg bij minister Jambon, blijkt dat alleen al de federale politie, op basis van processen-verbaal, jaarlijks ruim 20.000 feiten inzake winkeldiefstal registreert: 22.549 in 2012, 22.644 in 2013, 21.810 in 2014, 21.192 in 2015 en 15.551 in de eerste drie trimesters van vorig jaar.

Controles in winkels

"Jaarlijks zouden de winkeliers één miljard euro verliezen door winkeldiefstallen. Comeos klaagde ook al aan dat de twee manieren van bestraffing (via administratieve boetes of via snelrecht) te weinig worden toegepast. Daarom vraagt de sector dat mensen in de winkel systematisch zouden mogen worden gecontroleerd", zegt Sabien. 

Minister Jambon wijst er in zijn antwoord op dat identiteitscontroles alleen systematisch kunnen worden toegepast bij toegang tot een plaats waar de openbare orde bedreigd wordt of wanneer ze wordt voorgeschreven door de bevoegde overheid van bestuurlijke politie om de openbare veiligheid te handhaven of om de naleving van de wettelijke bepalingen met betrekking tot de toegang tot het grondgebied, het verblijf, de vestiging en de verwijdering van vreemdelingen te verzekeren: "Hoewel de strijd tegen deze vorm van criminaliteit essentieel is en onder het preventieve aspect van de bestuurlijke politie valt, gaat het niet om een directe bedreiging van de openbare veiligheid, waardoor het de bevoegde overheid van bestuurlijke politie (mijn administratie op nationaal niveau en de burgemeester op gemeentelijk niveau) niet toegestaan is om dit type van systematische controles voor te schrijven. De identiteitscontrole is een maatregel die de individuele rechten en vrijheden aantast en een uitdrukkelijke wettelijke machtiging vereist."

Dezelfde overweging geldt volgens de minister voor de andere vormen van controle, zoals het fouilleren van personen en hun bagage: "Politieambtenaren mogen natuurlijk steeds voor het publiek toegankelijke plaatsen, zoals winkels tijdens de openingsuren, betreden om er een algemene controle te verrichten en zo toe te zien op de handhaving van de openbare orde en de naleving van de wetten en politiereglementen. In termen van politiecapaciteit is een permanente politieaanwezigheid in alle winkels ondenkbaar. De lokale overheid van bestuurlijke politie kan in dit opzicht evenwel de initiatieven nemen die zij nodig acht om dit fenomeen op het grondgebied van haar gemeente te bestrijden."

Private winkelinspecteurs hebben de bevoegdheid om uitgangscontroles in winkels uit te voeren bij iedereen waarvan vermoed wordt dat ze hebben gestolen: "Dit vermoeden kan bestaan na een voorafgaandelijke observatie door de winkelinspecteur in de winkel, door een observatie van een winkelinspecteur via camerabeelden in een controlekamer of na het geven van een signaal van een metaaldetectiepoort bijvoorbeeld. Voor zover er niet enkel een vermoeden bestaat, maar de diefstal effectief is vastgesteld, kan de winkelinspecteur de betrokkene tevens vatten in afwachting van de komst van de politie en, indien er gevreesd wordt dat de gevatte persoon een gevaarlijk voorwerp bij zich heeft, zal de winkelinspecteur in de toekomst ook de mogelijkheid krijgen om een veiligheidscontrole uit te voeren."

Police-On-Web

"Ook Unizo lanceerde al voorstellen in dit kader, bijvoorbeeld het vrijmaken van capaciteit bij de politie om het systeem police-on-web op te volgen en om het systeem bij te werken zodat handelaars ook camerabeelden virtueel kunnen overmaken aan de politie", zegt Sabien, die ook die kwestie voorlegde aan minister Jambon, die stelt dat de politie samen met FEDICT werkt aan de vernieuwing van Police-On-Web. Er wordt verwacht op korte termijn een verbeterde versie te kunnen lanceren.

"We hebben gewerkt aan het vergemakkelijken van de aangiftes door het winkelpersoneel. Dit deden we door een automatische verbinding met het rijksregister en de kruispuntbank van ondernemingen te integreren bij de aangifte en door het toepassen van het principe van de unieke vatting waardoor winkeleigenaars of medewerkers in de toekomst niet telkens dezelfde informatie zullen moeten ingeven in het systeem. Er moeten nog enkele stappen worden ondernomen om de automatische doorstroming te verzekeren naar de politiedatabanken. Daarna kan de vernieuwde aangifte live gaan", besluit Jambon.