Vanaf vandaag: Eindelijk baas over je erfenis

1. Meer vrijheid

Momenteel:De reserve is een deel van de erfenis dat door de wet beschermd wordt tenvoordele van bepaalde erfgenamen, namelijk de ouders, de langstlevende echtgenote/wettelijkesamenwoner en de kinderen. Het deel waarover de erflater vrij kan beslissen isafhankelijk van het aantal kinderen. 1 kindsdeel blijft steeds vrijbeschikbaar. Indien je dus 1 kind hebt, blijft de helft van je nalatenschapvrij beschikbaar. Bij twee kinderen blijft een derde van je nala­tenschap vrijbeschikbaar. Indien je als erflater geen kinderen hebt dan is de helft van jenala­tenschap voorbehouden voor de ouders.

Nade hervorming: Het vrij te besteden deel van denalatenschap wordt vastgelegd op de helft, ongeacht het aantal kinderen. Daar­naastwordt aan de erflater zonder kinderen de mogelijkheid gegeven om de ouders teonterven. Hierbij voorzien we wel een beperking. Indien de ouders zorgbehoevendzijn dan hebben ze een onderhoudsvordering die maximaal 1/4de van denalatenschap betreft.

Voorbeeld: De heer Janssens is weduwnaar en vadervan 2 kinderen. Hij ontmoet mevrouw Pieters, die zelf 2 jonge kinderen heeftuit een vorig huwelijk. Samen vormen zij een nieuw sa­mengesteld gezin. De heerJanssens laat na zijn dood 1/4de aan elk van zijn eigen kinderen na (= de helftvan zijn nalatenschap). Over de andere helft kan hij in alle vrijheidbeslissen. Gezien hij samen met zijn tweede partner deze kinderen heeftgrootgebracht en ze beschouwt als zijn eigen kinderen kan de heer Janssens dusde andere helft van zijn nalatenschap nalaten aan zijn pluskinderen (dekinderen van mevrouw Pieters).

 

2.Meer eenvoud

Momenteel: Bijde verdeling van de nala­tenschap worden de kinderen, bij gebreke aanschenkingen of testament, gelijk behandeld. Als de erflater tijdens zijn levenaan zijn erfge­namen al schenkingen heeft gedaan, of bij tes­tament goederenaan hen heeft voorbehouden, dan zullen de wettelijke erfgenamen deze giftenfictief bij de nalatenschap moeten voegen voor­aleer de nalatenschap kan wordenverdeeld. In­dien bij het overlijden van de erflater niet meer voldoendemiddelen voorradig zijn om de reser­vataire erfgenamen te bedelen, dan kan er‘in­korting' gevraagd worden door de reservataire erfgenaam. Dit betekent datalles wat is wegge­schonken of gegeven is door de erflater, herleid (ingekort)wordt, om vervolgens aan de reser­vataire erfgenaam in natura gegeven teworden.

Nade hervorming: De manier waarop kinderen deschenkingen die ze krijgen, moeten inbrengen, wordt vereenvoudigd. Alle schen­kingen,onroerend of roerend, moeten worden ingebracht in waarde. De reserve in naturawordt dus een reserve in waarde.

Voorbeeld: De heer Janssens bezit enkel eenbakkerij aan zee die hij bij leven schenkt aan zijn metekind die bakker is. Bijhet overlijden van de heer Janssens eisen de kinderen van de heer Janssens hunerfdeel op en vragen inkor­ting. Momenteel kunnen de kinderen van de heerJanssens de bakkerij, waar het metekind een bloeiende zaak heeft opgebouwd,opeisen om ze vervolgens te verkopen. Na de hervor­ming zal het metekind debakkerij kunnen be­houden, mits het betalen van een som geld ter waarde van hetvoorbehouden erfdeel van de kinderen.

 

3.Meer zekerheid

Momenteel: Dewaarderingsregels voor schenkingen van onroerende en roeren­de goederen zijn inde huidige regelgeving verschillend. Voor roerende goederen is dereferentiedatum voor de waarde de dag van de schenking. Voor onroerendegoederen geldt als referentiedatum voor de waardebepaling de dag van deverdeling. Dit leidt tot ongewenste scheeftrekkingen bij schenkingen.

Na de hervorming: Dewaarderingsregels worden gelijk: zowel voor onroerende als roe­rende goederenzal de intrinsieke waarde op de dag van de schenking genomen worden. Dezewaarde wordt nog geïndexeerd tot op de dag van overlijden.

Voorbeeld: De heer Janssens schenkt aan zijn zooneen huis van 200.000 euro en aan zijn dochter schenkt hij hetzelfde bedrag incash. Bij overlijden van de heer Janssens blijkt het huis sterk in waardegestegen te zijn tot wel 300.000 euro. Bij overlijden van de heer Janssens be­draagtde fictieve massa aldus 500.000 euro. De helft (250.000 euro) komt toe aan elkvan beide kinderen. Voor de hervorming zal in dit geval de zoon 50.000 euro aanzijn zus moeten opleggen wat eventueel kan betekenen dat de zoon het huisgedwongen moet verkopen. Na de hervor­ming wordt de waarde van het geld en hethuis op dezelfde manier in rekening gebracht zo­danig dat er geen verdereverrekeningen meer moeten plaatsvinden.

 

4.Erfovereenkomsten

Momenteel: In de huidige regelgeving is hetverboden om een overeenkomst met je erfgena­men te sluiten en een verdeling afte spreken. Dit zou nochtans veel problemen en discussies kunnen vermijden bijhet overlijden van de erflater.

Na de hervorming: Het zal mogelijk zijn een familiaalpact te maken waarin alle gelden­de beperkingen opgegeven worden. De erflaterskunnen met hun erfgenamen rond de tafel gaan zitten en binnen een welomlijndkader een over­eenkomst uitwerken, waarbij alles open en bloot op tafel komt,en die niet meer te betwisten valt op een later tijdstip of na het overlijdenvan de erflater. Daarnaast wordt het ook mogelijk om punctueleerfovereenkomsten op te maken over bijvoorbeeld inbreng of inkorting. Ook wordthet beding van aanwas als toegelaten erfover­eenkomst voorzien in het nieuweerfrecht. Dit biedt bijkomende mogelijkheden voor samen­woners die samen eenhuis kopen.

Voorbeeld: De familie Janssens heeft3 kin­deren, waarvan één kind zorgbehoevend is en de beide anderen manager zijnbij een multina­tional. Door middel van een erfovereenkomst kunnen de ouders,in samenspraak met de drie kinderen, een overeenkomst sluiten waarbij hethulpbehoevende kind de aan zijn noden aan­gepaste woning erft. Daarnaast kan inde overeenkomst ook opgenomen wor­den dat het hulpbehoevende kind nog wat meervan de financiële middelen ontvangt, omdat de twee andere kinderen reeds overvoldoende financiële middelen beschikken, hier bijgevolg geen nood aan hebbenen expliciet akkoord gaan met deze over­eenk