300 miljoen euro onbetaalde boetes bij NMBS in vijf jaar tijd

We beginnen met het globale beeld van alle boetes, die aan treinreizigers worden opgelegd:

De deurwaarder beheert bovenop de gerecupereerde bedragen ook permanent ongeveer 10.000.000 euro aan afbetalingsplannen.

De cijfers over het aantal geïnde boetes zijn niet beschikbaar omdat:

• de dossiers die deels over verschillende boekjaren betaald worden meermaals meegerekend zouden worden (afbetalingsplannen);
• de dossiers die in één boekjaar worden terugbetaald betrekking kunnen hebben op een vorig boekjaar. 

"Het totaalbeeld is hallucinant", reageert Sabien. "De minister geeft terecht in zijn antwoord toe dat het terugvorderingspercentage van de globale, nog openstaande bedragen laag ligt, ondanks de stappen die NMBS en de externe partner (de gerechtsdeurwaarder) ondernemen. Dat is nog zacht uitgedrukt als we weten dat er bijvoorbeeld vorig jaar bijna 4 miljoen euro werd geïnd, maar dat er nog 40 miljoen euro openstaat!"

Momenteel wordt gewerkt aan een systeem van administratieve boetes, zodat ook treinbegeleiders, stationchefs en personeelsleden van Securail boetes zullen kunnen uitschrijven, en niet alleen de spoorwegpolitie: "Geen dag te vroeg. Het kan niet zijn dat wie correct betaalt en zich correct gedraagt, moet opdraaien voor andere reizigers."

Onregelmatigheden die verbonden zijn met overlast en inbreuken op de veiligheid

We zoomen in op onregelmatigheden, die verbonden zijn met overlast en inbreuken op de veiligheid. Vorig jaar werden in die categorie op de trein voor 374.308 euro boetes uitgeschreven.[1] Dat is bijna de helft meer dan in 2015, toen het om 254.114 euro ging. Er waren vorig jaar nochtans minder overtredingen: 2.746 in vergelijking met 3.338 in 2015. Zeer opvallend is dat maar liefst 322.875 euro (86%) respectievelijk 195.338 euro (77%) van de boetes niet betaald is tot op heden. Dat is tekenend voor alle boetes, die door de NMBS worden opgelegd: vorig jaar werd er 4 miljoen euro geïnd, maar er staat nog 40 miljoen euro open!

"Minister Bellot stelt dat een groot aantal vaststellingen onbetaald zijn, doordat de onregelmatigheden type C173 in het merendeel van de gevallen aanleiding geven tot een juridische procedure, met name over de raming van het nadeel dat werkelijk geleden werd ingevolge de overtreding. Deze procedures verlengen de termijn van de invorderingsprocedure", zegt Sabien, die verrast reageert op het hoge aantal procedures, dat dergelijke onregelmatigheden met zich meebrengen.

Bij de lichte overtredingen ging het vorig jaar van de 1.432 overtredingen in 60% gevallen over ‘voeten op de zetel, bevuilen van materiaal' (871 overtredingen) en in 35% van de gevallen over ‘het rookverbod niet naleven' (495 overtredingen).

Bij de zware overtredingen gaat het in ruim de helft van de gevallen over ‘in- of uitstappen na het vertrekbevel' (699 van de in totaal 1.314 overtredingen), in ruim een derde van de gevallen over ‘een treinvertraging veroorzaken' (442 overtredingen).

Voor 2015 zijn de verhoudingen gelijkaardig.   

Met een boetebedrag van 374.308 euro en 2.746 overtredingen komt de gemiddelde boete vorig jaar op 136 euro, voor 2015 (254.114 euro en 3.338 boetes) op 76 euro. 

[1] Hoofdstuk "Onregelmatigheden verbonden met overlast en inbreuken op de veiligheid" uit de algemene vervoersvoorwaarden van de NMBS:

"§ 1. Overlast en inbreuken op de veiligheid worden vastgesteld in een document "C173 - Vaststelling van overlast of inbreuk op de veiligheid" dat opgesteld wordt door het treinbegeleidingspersoneel.

§ 2. Er bestaan twee niveaus van inbreuken waarvoor een formulier "C173 - Vaststelling van overlast of inbreuk op de veiligheid" opgesteld kan worden: "lichte" en "ernstige" inbreuken. De forfaitaire bedragen die deze inbreuken sanctioneren, worden vermeld onder punt 4. De heffingen die in dat geval betaald moeten worden, zijn vastgelegd in punt 5.

De "lichte" inbreuken:

- verschillende zitplaatsen innemen;

- de vervoersvoorwaarden voor handbagage niet naleven;

- plooifiets niet conform de reglementering vervoeren (niet opgeplooid, boven de zetels opgeborgen);

- het rookverbod niet naleven;

- voeten op de zetels, bevuilen van het materieel;

- voor het vervoer uitgesloten voorwerpen meenemen.

De "ernstige" inbreuken:

- graffiti, schade aan het materieel/meubilair of andere (met inbegrip van het onrechtmatige gebruik/diefstal van de noodhamer, enz.);

- misbruik van het noodsein;

- in- of uitstappen wanneer de trein nog niet volledig stilstaat, of nadat de treinbegeleider het vertreksignaal gegeven heeft;

- een treinvertraging veroorzaken.

§ 3. Het forfaitaire bedrag voor de "C173 - Vaststelling van overlast of inbreuk op de veiligheid" moet betaald worden binnen 14 kalenderdagen, datum van de feiten inbegrepen. Bovendien kan NMBS bij "ernstige" inbreuken de vergoeding eisen van de directe of indirecte schade die ze geleden heeft ten gevolge van de feiten vermeld in de "C173 - Vaststelling van overlast of inbreuk op de veiligheid".

§ 4. De reiziger die het forfaitair bedrag dat verschuldigd was, niet betaalt binnen de voorgeschreven termijn, moet het hogere forfaitaire bedrag beoogd in punt 4 betalen.".